At HOMEr In eTHAkey
At HOMEr In eTHAkey
On the occasion of a blind date...
of American & Greek poets
curated by Adonis Volanakis in Ithaca in June 2013
[http://returntoithaca.gr/poetry_event_01.html]
Note: the Greek text can be found below the English version
I first went to Ithaca when I also first worked in Athens longer than a year, at the time of the Olympic Games, having studied, worked and lived for just over 33 years in Oregon, New York City, and Canada, following high school in Thessaloniki. Included here are “Jerusalem, Ithaca” and earlier “hostage” poems translated into English. (The word homeros means hostage in Greek and is debatably linked to the etymology of Homer’s name.) I then left again for Boston, Washington, DC, and Dublin, before coming back to Athens, after my father’s death. (In relation to Dublin, I should add that my mother’s birthday coincides with Bloomsday.) I have not left since, at first due to Homeritis – as eye afflictions ought to be called in reference to poets, from Homer and Milton to Borges, who must be seen as justly blind if they are capable of seeing more than meets the eye, perhaps imitating Tiresias at work and Oedipus in erotic longing for their mother tongues.
Yiorgos Chouliaras
CLASSIC OUTLINES
Iliad
They left.
Odyssey
He returned.
Translated by David Mason & the author
Yiorgos Chouliaras, Fast Food Classics, 1992
[Please note that lines are shorter in Greek as pronouns are indicated by verb endings]
Classic Outlines (part of Fast Food Classics) by Yiorgos Chouliaras is a poem
which can be read in less than 1 second (by an epically fast narrator/reader)
http://noemata.net/leapsec/works/classicoutlines2.html
BLIND PENELOPE
All day she sleeps and dreams
that she wakes in the infinite light
of the love pouring out
from his singular eye on the forehead
Translated by David Mason & the author
Yiorgos Chouliaras, Fast Food Classics, 1992
THE SIRENS
No creatures in the world
were less musical than the Sirens.
Someone deaf must have passed
those places first, however,
who started this story
about their irresistible song.
Everyone who followed was lost
vainly trying to sustain what gets
lost no matter how much you listen.
So their reputation was confirmed
as it happens in such cases.
Who would any longer dare
dispute a supposition of this kind?
Odysseus was ignorant of the Sirens
but he knew people.
In the ears of his companions,
beeswax sealed their mouths.
There was nothing they could say
while he would have proved
that even for the most irresistible
song it is hard to escape
from a strongly bound person
who does not want to listen.
Translated by David Mason & the author
Yiorgos Chouliaras, Gramma (Letter), 1995
ODYSSEUS AT HOME
With my now renowned guile
I left my shadow on the seas
and immediately returned to Ithaca.
No one believes that I'm here.
Which is why I too now spend my days
as another one of the suitors.
But secretly I weave.
Each morning Penelope is alarmed
to find a new garment on the loom:
she immediately gets us to unravel it
each suitor pulling at a thread.
Her body is a wedding garment
without any dress:
the moment she's completely naked
she'll marry one of us
dispelling the others to foreign parts.
So it's to our advantage
when history gets delayed
and we're all part of the plot in her eyes.
And so time passes, waiting
for Odysseus' arrival.
Translated by David Connolly& the author
Yiorgos Chouliaras, Fast Food Classics, 1992
Yiorgos Chouliaras in David Connolly’s “Homeric” anthology
http://english.chass.ncsu.edu/freeverse/Archives/Spring_2012/prose/GreekPoetry_DavidConnolly.htm
HOMER IN PLATO’S REPUBLIC
I can’t see well enough here either
but it seems no place
is reserved for me
it’s obvious even to the blind
that in this place poetry makes no
difference
it’s muffled
by the cheers of music
why then would a hostage
of words wish
to exchange bonds?
Translated by David Mason & the author
Yiorgos Chouliaras, “Presocratics”
The Treasure of the Balkans, 1988
JERUSALEM, ITHACA
(lysiponon*)
Next year in Ithaca, my friends would tell me
tenderly parodying their words because
this would be our final gathering if I believed
their wishes to find themselves in Jerusalem
abandoning the blond angels in Los Angeles
Because their girlfriends were not Jewish
as if your grandmother would not also react,
Jonas’s mother’s mother, who had escaped
from the belly of the beast as a young child,
asked discreetly but so as to be heard
You know, she winked at me without the others seeing
because you told me how yours arrived as a child hunted
from Asia to Salonica when your city was still
the New Jerusalem and how from her parts a refugee
she married to fructify their Greek graft
What can we do who have been saved from so much
we’ll become Los Angelinos if we do not hold on
Let the children stay here where it is now safe
but let them say next year in Jerusalem
and let death no longer forget me
Thousands of waves of planes with unbending wings
have since crossed the white and black sky
without leaving a single mark behind
while on the moon’s soil wherever they walked
their traces will find all who will return
There was a full moon last night at least where the mountain
stops tracing the lower aisle of the stage
of stars hanging ripe up to the balcony
of a solitary dwelling in the cove that hosts us
embroidered deeply long ago on Penelope’s island
Come see, you told me, and I did not stop talking
Here in Ithaca where truly I am with you
Here on the island where I returned having just arrived
It was raining torrentially in the afternoon on the next shore
where exists, they write, a cave no longer visible
and an Israeli archaeologist claimed that there
they worshipped Ulysses and the Nymphs long before
the ancient games had started in Olympia
The beach is called Polis although no city exists
unless it is that Jerusalem that Anna Comnena refers to
in her book with its houses entirely
sunk in the waters of the bay immersed by the quake
I cannot recall if I have already said that it rained torrentially
Tonight we are again expecting the visit of the moon
silently on the dark balcony of the sea
as it slowly lights up the outline of the mountain
The light is not hers – as if we own
light or darkness, departure or return?
A cigarette cloud undulating makes its way up
to heal from the gaze’s edge
the wound that sinks in fumes of clouds
slicing in half a nearly full-faced moon
before it blushes and turns in bodiless escape
It is difficult to tell when you find yourself elsewhere
whether you will feel the lack more of all that you left
or that which you will once again leave
because as much as you are returning by leaving
when you finally do return you will have left
* The word lysiponon (something pain-
resolving) appears at least once in Pindar
Translated by Maria Koundoura & the author
Yiorgos Chouliaras, Roads of Ink, 2005
At HOMEr In eTHAkey
Με αφορμή ένα ραντεβού στα τυφλά ..
Αμερικανών & Ελλήνων ποιητών
που διοργανώνει ο Αντώνης Βολανάκης στην Ιθάκη [http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=515743]
Στην Ιθάκη πήγα πρώτη φορά όταν επίσης πρώτη φορά εργάστηκα για περισσότερο από έναν χρόνο στην Αθήνα, την περίοδο των Ολυμπιακών, έχοντας σπουδάσει, εργαστεί και ζήσει περισσότερα από 33 χρόνια στο Όρεγκον, τη Νέα Υόρκη και τον Καναδά, μετά το γυμνάσιο στη Θεσσαλονίκη. Εδώ περιλαμβάνονται «Ιερουσαλήμ, Ιθάκη» και άλλες μορφές ομηρίας. Μετά έφυγα πάλι για Βοστώνη, Ουάσιγκτον και Δουβλίνο, πριν γυρίσω στην Αθήνα μετά τον θάνατο του πατέρα μου. (Σε σχέση με το Δουβλίνο, ας προσθέσω ότι τα γενέθλια της μητέρας μου συμπίπτουν με την ημέρα κατά την οποία διαδραματίζεται ο Οδυσσέας του Τζόις.) Δεν ξανάφυγα, αρχικά λόγω ομηρίτιδας – όπως πρέπει να ονομάζονται ασθένειες των οφθαλμών θυμίζοντας το γένος των ποιητών, από τον Όμηρο και τον Μίλτωνα έως τον Μπόρχες, που δικαίως είναι τυφλοί εφόσον βλέπουν καλύτερα, μιμούμενοι ίσως τον Τειρεσία στη δουλειά και τον Οιδίποδα στην ερωτική επιθυμία για τη μητρική γλώσσα τους, πριν πάλι πάνε να βγάλουν τα μάτια τους.
Γιώργος Χουλιάρας
ΚΛΑΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ
ΙΛΙΑΣ
Έφυγαν.
ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Γύρισε.
Γιώργος Χουλιάρας
FastFoodClassics (Στίχοι ταχυφαγείων), Ύψιλον, 1992
Χουλιάρας Leap Second Festival
http://tsalapetinos.blogspot.gr/2012_06_01_archive.html
Ομηρικά θέματα στη λογοτεχνία (Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος)
ΤΥΦΛΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ
Όλη μέρα κοιμάται και ονειρεύεται
πως ξυπνά στο άπλετο φως
της αγάπης που χύνεται
από το μοναδικό του μάτι στο μέτωπο
ΓιώργοςΧουλιάρας, Fast Food Classics, 1992
ΟΙ ΣΕΙΡΗΝΕΣ
Δεν υπήρχαν πιο παράφωνα πλάσματα
στον κόσμο από τις Σειρήνες.
Κάποιος κουφός όμως θα πέρασε
πρώτος από τα μέρη εκείνα
που ξεκίνησε την ιστορία αυτή
για το σαγηνευτικό τραγούδι τους.
Χάθηκαν όλοι όσοι ακολούθησαν
μάταια προσπαθώντας να συγκρατήσουν
αυτό που χάνεται όσο κι αν ακούς.
Επαληθεύθηκε έτσι η φήμη τους
όπως και σε ανάλογες περιπτώσεις.
Ποιος θα τολμούσε τώρα πια
να αμφισβητήσει τέτοια υπόθεση.
Ο Οδυσσέας αγνοούσε τις Σειρήνες
αλλά γνώριζε τους ανθρώπους.
Στα αφτιά των συντρόφων του
το κερί τα στόματά τους βούλωσε.
Τίποτε δεν θα είχαν να πουν
ενώ εκείνος θα είχε αποδείξει
ότι και το πιο σαγηνευτικό
τραγούδι δύσκολα γλυτώνει
από σφιχτά δεμένο άνθρωπο
που δεν θέλει να ακούσει.
Γιώργος Χουλιάρας
“Επίγραμμα”, Γράμμα, Ύψιλον, 1995
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Με την πασίγνωστη πια πανουργία μου
τον ίσκιο μου άφησα στις θάλασσες
και επέστρεψα αμέσως στην Ιθάκη.
Κανείς δεν πίστεψε πως είμαι εδώ.
Γι’αυτό τις ημέρες μου τώρα περνώ
και εγώ σαν ένας από τους μνηστήρες.
Όμως κρυφά υφαίνω.
Ανάστατη κάθε πρωί η Πηνελόπη
καινούργιο βρίσκει φόρεμα στον αργαλειό.
Να το χαλάσουμε μας βάζει αμέσως
κάθε μνηστήρας τραβώντας μια κλωστή.
Γαμήλιο ένδυμα το σώμα της
χωρίς κανένα φόρεμα μόλις μείνει
έναν από εμάς θα παντρευτεί
σε ξένα μέρη σκορπίζοντας τους άλλους.
Προς το συμφέρον μας είναι λοιπόν
όταν καθυστερεί η ιστορία
και όλοι πλοκή στα μάτια της γινόμαστε.
Περνά έτσι ο καιρός, περιμένοντας
την άφιξη του Οδυσσέα.
Γιώργος Χουλιάρας
“Κλασική κουζίνα”, FastFoodClassics, Ύψιλον, 1992
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ ΣΤΟ ΜΠΑΟΥΛΟ
Κρύφτηκα βαθειά για να συλλογιστώ
σαν να κλειδώθηκα μέσα στα πόδια
μιας γυναίκας
ξέρω πως μελετούνε το κακό μου
είμαι παλληκαράς, γεμάτος νου
πανούργος γόνος της γενιάς μου
στα μάτια έχω γνώριμα τα μονοπάτια
της αράχνης και του δυόσμου
όμως δεν βλέπω σωτηρία
είμαι σημαδεμένος, δεν γλυτώνω
έτσι μού’ρχεται
ένα πρωί από την Ακρόπολη
μέχρι την Τροία να πηδήξω
όπου αύριο μπορεί από μακριά
να υποδέχομαι τους νέους
που σκαλίζουν το παρελθόν
Γιώργος Χουλιάρας, Ο θησαυρός των Βαλκανίων, Ύψιλον, 1988
Ο ΟΜΗΡΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
Δεν βλέπω αρκετά καλά ούτε και εδώ
όμως μου φαίνεται πως θέση
δεν περισσεύει για εμένα
είναι και στους τυφλούς φανερό
ότι στην πολιτεία αυτή τόπο δεν πιάνει
η ποίηση
σκεπάζεται
από τις ιαχές της μουσικής
για ποιο λόγο επομένως
να θέλει να ανταλλάξει τα δεσμά του
ένας όμηρος των λέξεων
Γιώργος Χουλιάρας, “Προσωκρατικοί”
Ο θησαυρός των Βαλκανίων, Ύψιλον, 1988
-
1+ στίχοι από τη Νεωτερικη Γεωγραφία ‘70
Η χωρισμένη Πηνελόπη μόλις τα βγάζει πέρα
βραδινή στην Πειραϊκή Πατραϊκή και ο βασιλιάς
των εκτρώσεων Ιπποκράτης ...
Γιώργος Χουλιάρας
Η άλλη γλώσσα, Ύψιλον, 1981
Ιερουσαλήμ, Ιθάκη
(Λυσίπονον)
Του χρόνου στην Ιθάκη, μου έλεγαν τότε
τρυφερά παρωδώντας τα λόγια τους οι φίλοι μου
που τελευταία φορά τώρα θα έβλεπα αν πίστευα
τις ευχές τους να βρεθούν στην Ιερουσαλήμ
αφήνοντας τους ξανθούς αγγέλους στο Λος ΄Αντζελες
Γιατί οι κοπέλλες τους δεν ήταν εβραιοπούλες
αλλά μήπως και η δική μου γιαγιά δεν θα αντιδρούσε
με ρώτησε με τρόπο που να την ακούνε όμως
η μαμά της μητέρας του Ιωνά που είχε ξεφύγει
μικρό κορίτσι από την κοιλιά του κήτους
Ξέρεις εσύ, μου έκλεισε χωρίς να την δούνε το μάτι
γιατί μου είπες πώς έφτασε η δική σου παιδί κυνηγημένη
από την Ασία στη Σαλονίκη όταν η πόλη σας ήταν
ακόμη η Νέα Ιερουσαλήμ και από τα μέρη της πρόσφυγα
παντρεύτηκε να καρπίσει η ελληνική τους φύτρα
Εμείς τι να κάνουμε που από τόσα σωθήκαμε
Λος Αντζελίνοι θα γίνουμε αν δεν κρατηθούμε
Ας μείνουν τα παιδιά εδώ που έχει τώρα ασφάλεια
αλλά να λένε του χρόνου στην Ιερουσαλήμ
και ας μη με ξεχάσει άλλο ο θάνατος
Χιλιάδες κύματα αεροπλάνα με φτερά αλύγιστα
διέσχισαν από τότε τον λευκό και τον μαύρο ουρανό
χωρίς να αφήσουν πίσω τους ούτε ένα σημάδι
ενώ στο χώμα της σελήνης όπου το πάτησαν
τα ίχνη τους θα βρουν όσοι θα ξαναπάνε
Είχε πανσέληνο χθες τουλάχιστον εκεί που το βουνό
παύει να περιγράφει το κάτω διάζωμα του παλκοσένικου
των αστέρων που κρέμονται ώριμοι ώς τον εξώστη
ενός μοναχικού οικήματος στον όρμο που μας φιλοξενεί
κεντημένος από καιρό βαθειά στο νησί της Πηνελόπης
Έλα να δεις, μου είπες και δεν σταμάτησα να μιλώ
Εδώ στην Ιθάκη όπου πράγματι βρίσκομαι μαζί σου
Εδώ στο νησί όπου γύρισα έχοντας μόλις φτάσει
Έβρεχε καταρρακτωδώς στην άλλη παραλία το απόγευμα
όπου υπάρχει γράφουν μια σπηλιά που δεν φαίνεται πια
και ένας ισραηλινός αρχαιολόγος υποστήριξε ότι εκεί
λατρεύανε τον Οδυσσέα και τις Νύμφες πολλά χρόνια
πριν αρχίσουν οι αρχαίοι αγώνες στην Ολυμπία
Η παραλία ονομάζεται Πόλις χωρίς πόλη να υπάρχει
εκτός αν πρόκειται για εκείνη την Ιερουσαλήμ που αναφέρει
στο βιβλίο της η ΄Αννα Κομνηνή με τα σπίτια της
στα νερά του κόλπου καταποντισμένα από τον σεισμό
Δεν θυμάμαι αν έχω ήδη πει ότι έβρεχε καταρρακτωδώς
Απόψε περιμένουμε πάλι την επίσκεψη της σελήνης
σιωπηλά στο σκοτεινό μπαλκόνι της θάλασσας
καθώς σιγά σιγά φωτίζει το περίγραμμα του βουνού
ας μην είναι δικό της το φως – μήπως είναι δικά μας
το φως ή το σκοτάδι, η αναχώρηση ή η επιστροφή
Το νέφος ενός τσιγάρου κυματίζοντας ανεβαίνει
να επουλώσει από την αιχμή του βλέμματος
την πληγή που βυθίζεται σε καπνούς από σύννεφα
αφήνοντας μισό ένα σχεδόν ολοπρόσωπο φεγγάρι
πριν κοκκινίσει και τραπεί σε άσωμη φυγή
Είναι δύσκολο να πεις όταν βρίσκεσαι αλλού
αν θα σου λείπουν περισσότερο όσα άφησες
ή εκείνα που πρόκειται και πάλι να αφήσεις
γιατί όσο και αν γυρίζεις φεύγοντας
όταν πια γυρίσεις θα έχεις φύγει
Γιώργος Χουλιάρας, Δρόμοι της μελάνης, Νεφέλη, 2005
« From water to ink - an interview with Yiorgos Chouliaras | Bridges »